تفاوت سود مرکب با سود ساده

به گزارش بیداربورس، اگر شما در بانک ۱۰۰ تومان پس‌انداز کنید، با احتساب بهره ۵٪ پس از یک سال ۵ تومان سود ساده کسب خواهید کرد. اما سؤال اصلی این است که سال بعد چه اتفاقی می‌افتد؟ اینجاست که سود مرکب وارد میدان می‌شود و از همان سودی که اخیراً کسب کرده‌اید مجدداً بهره خواهید برد؛ بنابراین سودی که سال دوم به دست آورده‌اید بیشتر از سال گذشته خواهد بود.

فرمول :

= A مقدار سود کسب شده در سرمایه‌گذاری

= p سرمایه اولیه

= r میزان سود سالیانه (به صورت رقم اعشار است، مثلاً برای ۲۰ درصد سود سالیانه عدد ۰٫۲ وارد می‌شود)

= n تعداد دفعاتی که سود در طول سال مرکب می‌شود

t = تعداد سال‌هایی که سرمایه‌گذاری طول می‌کشد

سود مرکب در بانک ها

سود مرکب برابر است با مجموع مبلغ سپرده و سود آن در پایان دوره زمانی مشخص منهای مبلغ سپرده در حال حاضر. عبارت داخل کروشه، همان مبلغ نهایی است که در پایان دوره دریافت می‌کنیم. هرچه n عدد بزرگ‌تری باشد یا دوره دریافت سود بیشتر شود، این سود نیز عدد بزرگ‌تری خواهد شد. مثلا اگر دوره دریافت سود از یک‌بار پرداخت سالانه به دوبار پرداخت هر شش ماه یک‌بار، تغییر کند، n افزایش می‌یابد و سود مرکب نیز به نسبت بزرگ‌تر می‌شود.

به همین دلیل، اگرچه بازه زمانی هر دو مورد یک سال است اما مقدار بهره مرکب که به یک وام یک‌ میلیون تومانی به صورت سالانه و با نرخ ۱۰% تعلق می‌گیرد کمتر از مقدار بهره مرکبی خواهد بود که به همان وام یک‌ میلیون تومانی ولی با نرخ ۵% و به صورت شش‌ماهه تعلق می‌گیرد. در واقع، محاسبه سود مرکب به صورت تصاعدی است و این‌گونه سرمایه‌گذاری در بانک سبب افزایش سرعت سود نسبت به سودهای معمولی میشود.

سود مرکب از کجا آمد

در قانون عملیات بانکی بدون ربا که در سال ۶۳ اجرا شد، درباره اعطای تسهیلات، مکانیسم مشخصی وجود داشت که بر مبنای آن، تسهیلات باید اعطا شود، اما وقتی یک بدهی سررسید می‌شود، درباره نحوه امهال آن در این قانون چیزی گفته نشده است. همین مسئله دلیلی شد تا بانک‌ها هر کدام با شیوه خود عمل کنند و متاسفانه این اعمال سلیقه و سکوت قانون در این زمینه، منجر به این شد که سود مرکب در بسیاری از بانک‌ها شکل بگیرد. درواقع درابتدا نبود قانون زمینه شکل گیری را فراهم کرد و از سوی دیگر زمانی هم که قانون ایجاد شد، تنها برخی بانک ها به آن تن دادند.

بانک ها سود مرکب می‌دهند؟

در سال‌های 95 و 96، بانک‌ها حاضر بودند بابت گرفتن سرمایه مشتری به او سود پرداخت کند و برخلاف سپرده‌گذاری‌های معمول بانکی اگر تعهد میدادید که به سود ماهیانه پرداخت شده توسط بانک دست نزنید. در ازای این از خودگذشتگی بزرگ بانک به شما پاداش داده و پولی که به عنوان سود به سپرده تعلق گرفته را به نام همان مشتری دوباره سرمایه گذاری میکرد. بزرگ‌ترین چالشی که در این حوزه وجود داشت، افزایش نقدینگی به صورت روزانه، شکل‌گیری تورم و بلوکه شدن پول در نظام بانکی بجای بازارهای مولد بود. از سوی دیگر نظام بانکی با سود روی سود گذاشتن برای مشتریان، به مرز ورشکستگی میرسید.

بانک‌ها سود مرکب میگیرند؟

یکی از گلایه‌های مردم و تولیدکنندگان از شبکه بانکی اخذ سود مرکب است؛ فرض کنید وامی با سود ۲۰ درصدی از بانک دریافت می‌کنید و پس از گذشت دو ماه نتوانید اقساط آن را بپردازید، در این زمینه یک وجه التزام یا جریمه دیرکرد به شما تعلق می‌گیرد. در ادامه بانک‌ها به جای اینکه در ماه سوم فقط وجه التزام را از اصل پول محاسبه کند، جریمه دیرکرد را از سود تعیین می‌کنند که این امر موجب می‌شود تا وام گیرنده چهار برابر وامی که گرفته ، بدهکار شبکه بانکی شود.

بنابراین بانک ها سود مرکب نمیدهند اما از وام گیرنده‌ها سود مرکب میگیرند.

تضاد سود مرکب با بانکداری اسلامی

سود مرکب از سوی مسئولین به مثابه ربا شناسایی شد که با بانکداری اسلامی در تضاد است و ضربه‌های سنگینی بر تولید و تولیدکنندگان وارد می‌کند، برای حذف این سود در نظام بانکی در قالب یک طرح دو فوریتی تصویب و در سال ۱۳۹۹ به قانون تبدیل شد.

اگرچه قانون حذف سود مرکب تصویب شد اما تا امروز به درستی اجرایی نشده است

چرا؟

به گفته یاسر مرادی کارشناس حقوق بانکی، چون دستورالعمل اجرایی آن دیر ابلاغ شده و در عین حال، مکانیسم‌های اجرایی آن نیز در طول اجرا توسط بانک مرکزی دچار ایراداتی از نظر زیرساختی بود، دلیل آن هم این بود که مردم باید در این نوع تسویه بدهی، تمام بدهی را به صورت یکجا تسویه کنند. بسیاری از افراد در پرداخت این بدهی، دچار مشکل شدند و در عین حال، برخی افراد نیز در نحوه محاسبه سود مرکب توسط بانک‌ها یعنی اینکه آن سود مرکب باید حذف شود و سپس بدهی خود را پرداخت کنند، معترض هستند و عقیده دارند که میزان بدهی آن‌ها خیلی هم کاهش نیافته است.

کرونا به داد بدهکاران رسید

قرار بر این بود که مهلت حذف سود مرکب در شهریورماه امسال به پایان برسد اما با پیگیری های وزیر اقتصاد، مهلت حذف سود مرکب تا اسفند ۱۴۰۰ تمدید شود تا تولیدکنندگانی که هنوز از مزایای این قانون استفاده نکردند این فرصت را داشته باشند که برای تسویه بقیه بدهی‌های بانکی خود از این بخشودگی استفاده کنند.

قانون حذف سود مرکب به درد چه کسانی میخورد؟

این قانون به نفع افرادی است که بدهی آن‌ها قدیمی باشد؛ زیرا، برای این که دامنه شمول آن زیاد نباشد، گفتند که اگر سود مرکبی هم گرفته شده، قراردادها فقط تا سال ۹۳ به عقب می‌رود. بنابراین، اگر چندین قرارداد قبل از سال ۹۳ نیز وجود داشته باشد، دیگر شامل این قانون نمی‌شود. از سوی دیگر برخی از افراد ترجیح می‌دهند به جای انجام این کار، اعتراض به محاکم قضایی را در پیش بگیرند. زیرا این قانون سقف هم دارد؛ به طوری که، برای اشخاص حقیقی تا سقف ۵۰۰ میلیون تومان و برای اشخاص حقوقی تا سقف دو میلیارد تومان است.

با وجود قانون، بانک‌ها سود مرکب دریافت می‌کنند؟

اما ادعای تولیدکنندگان حاکی از آن است که بانک‌ها همچنان سود مرکب دریافت می‌کنند که در این زمینه، محمد رضا جمشیدی، دبیر کل کانون بانک‌ها و موسسات اعتباری خصوصی، گفت : اخذ سود مرکب وصله‌ دروغی است که به بانک‌های دولتی و خصوصی می‌چسبانند درحالیکه در اصل سود مرکبی در بانک‌ها وجود ندارد.

اما منظور تولیدکنندگان چیست؟

به گفته کارشناسان، سود سپرده و سود تسهیلاتی که بانک‌ها اخذ می‌کنند با عملیاتی که شاید بتوان به آن نام ربوی هم داد، محاسبه می‌شود. مثلاً ۱۰۰ درصد مبلغ یک وام را در اختیار مشتری قرار می‌دهند، بعد ۱۵ درصد را کسر می‌کنند اما بر اساس ۱۰۰درصد نرخ تعریف‌شده بانک مرکزی را دریافت می‌کنند که این در حقیقت دورزدن قانون است و شفاف نیست. درواقع به‌طور علنی اعلام نمی‌کنند که می‌خواهند ۲۳ درصد سود بگیرند؛ می‌گویند ۱۸ درصد نرخ بهره دستوری است اما ۱۵ درصد از وام باید در حساب بماند.